Servet-i Fünun edebiyatının roman ve hikaye alanındaki en büyük temsilcisidir.

♦    Yazar, modern Türk romanının kurucusu, babası kabul edilir. Tanzimat Dönemi romanlarındaki tüm eksiklikler Halit Ziya’nın eserlerinde giderilmiştir.

♦    Roman, hikâye, anı, tiyatro, mensur şiir, makale gibi değişik türlerde eserler vermiştir. Ama asıl başarısı roman ve hikâyelerinde görülür.

♦    Balzac, Stendhal, Flaubert, Zola gibi Fransız realist ve natüralistlerinden etkilenmiş ve Türk romanına yeni bir çığır açmıştır.

♦    Fransız cümle yapısını Türkçeye uygulamıştır.

♦    Oldukça ağır bir dili vardır. Servet-i Fünun'dan sonraki dönemlerde eserlerini kendisi sadeleştirmiştir.

♦    Realist anlayışla yazdığı romanlarında kahramanlarını kendi çevresinden seçtiği görülür, romanlarında ruh çözümlemelerine çok önem vermişitir.

♦    Romanlarının konusunu hep İstanbul'dan, aydın tabakadan seçmiştir. Hikâyelerinde ise, Anadolu’yu halkın yaşayışını ve âdetlerini işlemiştir.

♦    Hikâyelerinde Maupassant tarzı egemendir.

♦    Türk edebiyatında “mensur şiir”in ilk örneklerini vermiştir.

♦    Yazarın “Mavi ve Siyah” romanı batılı anlamda modern, başarılı ilk realist (gerçekçi) romanlarımızdan sayılır.
♦    Halit Ziya Uşaklıgil’in eserleri şunlardır:

Roman:

Mai ve Siyah

Aşk-ı Memmu

Kırık Hayatlar

Nemide

Sefile

Bir Ölünün Defteri

Ferdi ve Şürekâsı

Hikâye:

Bir Yazın Tarihi

Kadın Pençesi

Aşka Dair

Hepsinden Acı

Solgun Demet

Onu Beklerken

İzmir Hikâyeleri

ihtiyar Dost

Bir İzdivacın Tarih-i Muâşakası

Bir Muhtıranın Son Yaprakları

Küçük Fıkralar Bu muydu

Heyhat

Anı:

Kırk Yıl

Saray ve Ötesi

Bir Acı Hikâye

Mensur Şiir:

Mensur Şiirler

Mezardan Sesler

Tiyatro:

Kâbus

Füruzan

Fare

Makale:

Sanata Dair