Servet-i Fünun edebiyatının roman ve hikaye alanındaki en büyük temsilcisidir.
♦ Yazar, modern Türk romanının kurucusu, babası kabul edilir. Tanzimat Dönemi romanlarındaki tüm eksiklikler Halit Ziya’nın eserlerinde giderilmiştir.
♦ Roman, hikâye, anı, tiyatro, mensur şiir, makale gibi değişik türlerde eserler vermiştir. Ama asıl başarısı roman ve hikâyelerinde görülür.
♦ Balzac, Stendhal, Flaubert, Zola gibi Fransız realist ve natüralistlerinden etkilenmiş ve Türk romanına yeni bir çığır açmıştır.
♦ Fransız cümle yapısını Türkçeye uygulamıştır.
♦ Oldukça ağır bir dili vardır. Servet-i Fünun'dan sonraki dönemlerde eserlerini kendisi sadeleştirmiştir.
♦ Realist anlayışla yazdığı romanlarında kahramanlarını kendi çevresinden seçtiği görülür, romanlarında ruh çözümlemelerine çok önem vermişitir.
♦ Romanlarının konusunu hep İstanbul'dan, aydın tabakadan seçmiştir. Hikâyelerinde ise, Anadolu’yu halkın yaşayışını ve âdetlerini işlemiştir.
♦ Hikâyelerinde Maupassant tarzı egemendir.
♦ Türk edebiyatında “mensur şiir”in ilk örneklerini vermiştir.
♦ Yazarın “Mavi ve Siyah” romanı batılı anlamda modern, başarılı ilk realist (gerçekçi) romanlarımızdan sayılır.
♦ Halit Ziya Uşaklıgil’in eserleri şunlardır:
Roman:
Mai ve Siyah
Aşk-ı Memmu
Kırık Hayatlar
Nemide
Sefile
Bir Ölünün Defteri
Ferdi ve Şürekâsı
Hikâye:
Bir Yazın Tarihi
Kadın Pençesi
Aşka Dair
Hepsinden Acı
Solgun Demet
Onu Beklerken
İzmir Hikâyeleri
ihtiyar Dost
Bir İzdivacın Tarih-i Muâşakası
Bir Muhtıranın Son Yaprakları
Küçük Fıkralar Bu muydu
Heyhat
Anı:
Kırk Yıl
Saray ve Ötesi
Bir Acı Hikâye
Mensur Şiir:
Mensur Şiirler
Mezardan Sesler
Tiyatro:
Kâbus
Füruzan
Fare
Makale:
Sanata Dair
